Troema – Sjemoth (Exodus) hoofdstuk 25:1-27:19
Een hele parasja over hoe je een Tabernakel moet bouwen…..waarom vraag ik me af? Het oogt saai en ergens ook nutteloos. De Tabernakel was er maar tijdelijk en werd uiteindelijk vervangen door de Tempel.
Voor de Tabernakel wordt heel precies beschreven welke lengtes het heeft en hoe het verder moet worden gemaakt. Rabbijn J. Sacks1 wijst erop dat er in de Tora nog iets heel precies wordt gebouwd met exacte maten en uitgebreide instructies over hoe het moet worden gemaakt, namelijk de ark van Noach.
Beide constructies geven symbolisch de wereld weer. In de tijd van Noach zou deze bestaande wereld door haar corruptie en slechtheid worden vernietigd. De ark is als het ware de wereld in mini-formaat, waardoor ze wordt bewaard door de vernietiging heen. Het is een plek waarin de mens kan verblijven, ondanks de onveilige omgeving. Hij is in de ark veilig en kan overleven.
De Eeuwige, als grote Wiskundige heeft de wereld met grote precisie gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan:
- de zwaartekracht als deze ook maar iets meer zou zijn op aarde, zou alles worden plat gedrukt.
- de verhouding tussen koolstof en zuurstof, als deze ook maar één procent zou verschillen zou je geen bouwstenen voor het leven kunnen krijgen.
- de plek van de aarde in ons zonnestelsel is ‘toevallig’ de meest veilige plek tegen inslagen van meteoren en heeft de meest ‘stabiele’ vorm om de temperatuur op aarde te regelen.
- de trilhaar van een bacterie bestaat alleen al uit 200 verschillende eiwitmoleculen, één molecuul meer of minder maakt dat een bacterie niet kan leven.2
Net als de Ark geeft de Tabernakel deze wereld symbolisch weer, en dat is dan ook de reden dat ze heel precies nagebouwd moet worden. In elk detail die wordt genoemd zit een diepere symbolische betekenis. Zo wordt er bijvoorbeeld van de Ark van het Verbond gezegd dat ze zowel aan de binnen als aan de buitenkant bedekt moet zijn met goud. Dat wil ons leren dat het er niet alleen omgaat dat onze buitenkant er goed en vroom uitziet, maar dat ons hart van binnen goed en rein moet zijn. Ons gezicht moet onze binnenkant weerspiegelen en moet niet een masker van vroomheid zijn. 3
De Tabernakel heeft net als de Ark een verblijfsfunctie. Nu echter niet voor de mens, maar nu voor de Eeuwige. De Eeuwige die na Gan Eden niet meer op de aarde een verblijfplaats had, heeft nu een symbolische plek waar Hij ‘veilig’ kan wonen. Een plek die ‘rein’ (‘geschikt’) genoeg is om Zijn Heiligheid te kunnen ontvangen.
De Tabernakel is een belangrijke plek, omdat op deze plek de mens instructie van de Eeuwige krijgt. Het is de plek waarin de Eeuwige zich bekend maakt aan de mens. Dit in tegenstelling tot andere religies waarin mensen god zoeken, is de Eeuwige de G’d die Zich aan mensen openbaart.
Hierbij kunnen we ons afvragen of de Eeuwige werkelijk in de Tabernakel ‘woont’. Immers we lezen in:
1 Koningen 8:27:
כִּ֚י הַֽאֻמְנָ֔ם יֵשֵׁ֥ב אֱלֹהִ֖ים עַל־הָאָ֑רֶץ הִ֠נֵּה הַשָּׁמַ֜יִם וּשְׁמֵ֤י הַשָּׁמַ֙יִם֙ לֹ֣א יְכַלְכְּל֔וּךָ אַ֕ף כִּֽי־הַבַּ֥יִת הַזֶּ֖ה אֲשֶׁ֥ר בָּנִֽיתִי׃
‘Zou God dan waarlijk op aarde wonen? Zie, de hemel, zelfs de hemel der hemelen, kan U niet bevatten, hoeveel te min dit huis dat ik gebouwd heb.’
Jesaja 66:1:
כֹּ֚ה אָמַ֣ר יְהוָ֔ה הַשָּׁמַ֣יִם כִּסְאִ֔י וְהָאָ֖רֶץ הֲדֹ֣ם רַגְלָ֑י אֵי־זֶ֥ה בַ֙יִת֙ אֲשֶׁ֣ר תִּבְנוּ־לִ֔י וְאֵי־זֶ֥ה מָק֖וֹם מְנוּחָתִֽי׃
‘Zo zegt de HERE: De hemel is mijn troon en de aarde de voetbank mijner voeten, waar zou dan het huis zijn, dat gij Mij zoudt bouwen, en waar de plaats mijner rust?’
In Sjemot 25:8 staat:
וְעָ֥שׂוּ לִ֖י מִקְדָּ֑שׁ וְשָׁכַנְתִּ֖י בְּתוֹכ׃ , ‘we’asoe li mikdasj we’sjachanti betocham.’
‘En zij zullen Mij een heiligdom maken, en Ik zal in hun midden wonen.’ NBG
Betocham kun je lezen als ‘(te)midden in hun’ of ‘binnen in hun’. De Eeuwige woont dus niet zo specifiek in de Tabernakel of in de Tempel, maar in het hart van de mensen.4 Als mensen komen tot de Tabernakel, tot de Tempel of tot Tora en luisteren naar de Woorden van de Eeuwige naar hoe Hij zich bekend maakt dan kan de Eeuwige wonen in het hart van de mensen.
Als we weten hoe precies de Eeuwige de wereld heeft gemaakt, als we weten hoeveel waarde Hij eraan hecht dat de ark en de Tabernakel zo precies mogelijk worden gebouwd en als we weten dat ons hart dus een ark (beschermt ons tegen de kwade neiging) en een Tabernakel (versterkt onze goede neiging) is dan weten we dat ons hart dus ook heel precies moet zijn. Voor Joden betekent dat dat ze precies moeten zijn in de 613 mitswot voor benee Noach betekent dat ze precies moeten zijn in het houden van de 7 mitswot.
Dat brengt ons bij de naam van deze parasja troema. וְיִקְחוּ־לִ֖י תְּרוּמָ֑ה (en zij zullen mij giften brengen) Want eigenlijk staat er niet ‘brengen’, maar ‘nemen’. We kunnen de Eeuwige eigenlijk niks geven, want alles behoort Hem toe. Als we de Eeuwige iets geven, dan nemen we de verdienste van een mitswa.5 We kunnen de Eeuwige bijvoorbeeld onze dank brengen voor een nieuwe levensdag door middel van gebed. Dit doen we door ’s ochtend het modeh ani6 te zeggen. Door het gebed te brengen nemen we het positieve gevoel dat de Eeuwige ons Zijn vertrouwen schenkt. Vertrouwen om deze nieuwe dag te handelen zoals Hij dat graag ziet. Daarnaast tonen we Hem ook ons vertrouwen in Hem. Zoals Hij ons wakker maakte uit onze slaap. Zo zal Hij ons ook opwekken uit onze dood.
Geven we dan om te ontvangen? Eigenlijk zouden we de Eeuwige alleen iets moeten geven omdat we iets willen geven niet omdat we er iets voor terug zouden willen hebben. Als we geven omdat we willen geven, geven we de Eeuwige het grootste geschenk dat we kunnen bedenken. Namelijk de mogelijkheid om ons iets te geven. Zoals een vader aan zijn kinderen wil laten zien dat hij van hun houdt en hun gedrag waardeert. Een tijd geleden stond mijn moeder erop om voor mij een cadeau te kopen. Echter, wat ze wilde geven had ik echt niet nodig en ik probeerde op een aardige manier haar te vertellen dat het cadeau niet nodig was. Nu begrijp ik hoe belangrijk het voor haar was om het cadeau te geven. Het ging niet om het cadeau het ging erom dat ze op die manier haar liefde aan mij wilde duidelijk maken. En willen wij niet evenzeer onze liefde kenbaar maken aan de Eeuwige?
Bronnen:
1 Law, structure and precision are essential to attaining holiness. Geschreven door rabbijn. J. Sacks
https://www.aish.com/tp/i/sacks/The-Architecture-of-Holiness.html
2 Feiten genoeg…geschreven door Lee Strobel
3 Holy Inside and Out. Geschreven door Rabbi Shraga Simmons https://www.aish.com/tp/b/sw/Holy-Inside-and-Out.html
4 Alshich on Torah, en Or HaChaim on Exodus 25:8:3 https://www.sefaria.org/Exodus.25.8?lang=bi&with=Commentary&lang2=en
5 A Symbolic Description of the Tabernacle geschreven door Rabbi Avi Geller https://www.aish.com/tp/b/lp/48943191.html
6 Modeh Ani https://www.aish.com/jl/jewish-law/daily-living/26-Starting-the-Day.html
