Zondag 10 januari 2010 bracht rabbijn Oury Cherki uit Jeruzalem een bezoek aan Noachieten Nederland, een organisatie die in 2013 samen is gegaan met Ohel Abraham. Hieronder volgt een samenvatting van zijn lezing.
Inhoud
Inleiding
Sjalom en hartelijk bedankt!
Jullie zijn de eerste noachitische groep die ik bezoek.
Ik ben geïnteresseerd in wat er zoal gedaan wordt voor noachieten wereldwijd, en met name in de vraag waarom een groot deel van deze initiatieven strandt. Ik wil het hebben over de universele boodschap van het Jodendom en daarna hoe we daar praktisch mee aan de slag kunnen. Het eerste deel zal dus theoretisch zijn.
Families
In de Bijbel zien we Abraham het toneel opkomen tegen een achtergrond van verdeelde naties. Abraham kwam om dit probleem op te lossen. Want wat zei G-d tegen hem?
Trek weg uit je land, verlaat je familie, verlaat ook je naaste verwanten, en ga naar het land dat ik je zal wijzen. Ik zal je tot een groot volk maken. — Beresjiet 12:1-2
Dit is opmerkelijk, want mensen die de wereld willen veranderen, stichten normaal gesproken geen volk maar een religie.
(Het christendom maakte een onderscheid tussen wat ‘des keizers’ en ‘wat Gods is’ (Matteüs 22:21) en scheidde daarbij de politiek van het individu. Hiermee week het christendom af van de Joodse notie dat G-d handelt via de geschiedenis van de naties.)
De Bijbel vervolgt: ‘Door jou zullen gezegend worden alle geslachten van de aarde.’ Dit betekent dat het doel van de heiliging niet het individu maar de collectieve identiteit is. Ons doel is om de politiek, de collectieve identiteit te heiligen. En dat zal een zegen zijn voor alle naties, die door de Tora genoemd worden: ‘geslachten [of: families] van de aarde’. Ons doel is dus om een zegen te zijn voor de ‘families’ en niet voor de individuen. Dat was de grote verandering in Abrahams leven: voor de openbaring aan Abraham waren er alleen individuen, maar sinds Abrahams openbaring is er een nieuw project aangaande collectiviteiten.
De Tora zegt dat de naties ‘families’ (Beresjiet 12) worden. Een natuurlijk relatie tussen naties is oorlog. Voor families is dat vrede.
Geen volk zal nog het zwaard trekken tegen een ander volk, geen mens zal meer weten wat oorlog is. — Jesjaja 2:4
Dat is een hele nieuwe situatie. Er is een degeneratie geweest van families naar naties. Deze naties introduceerden de notie van een ‘vreemde’. Een vreemde is een dreiging en daarom gediskwalificeerd als mens. We moeten terug zien te keren naar de status van naties als families. En dat is het doel van ons project. Lange tijd heeft dit project stilgelegen omdat we onze nationale onafhankelijkheid verloren zijn. Daardoor werd het Jodendom enkel nog maar een religie. Maar dat is niet onze originele identiteit. Christenen zeiden dat de Joodse geschiedenis eindigde bij de verdwijning van de Joodse staat, en in zekere zin hadden ze gelijk (behalve dan dat de staat nu weer bestaat).
Ons doel is niet imperialistisch. We willen andere naties niet ondergeschikt maken aan Israël. We willen slechts Gods stem laten horen zodat elke natie kan worden wat ze wil worden. Aan dit project zijn we nog nauwelijks begonnen want geen enkele natie – als natie – is geïnteresseerd in wat de rabbijnen te zeggen hebben. We moeten opschieten met dit project vanwege het conflict tussen de fundamentele islam en de westerse wereld. Dit conflict is niet alleen politiek maar ook religieus. We moeten een alternatief bieden voor het christendom en de islam om onze collectieve identiteit te vinden.
Individualisme
Over het verlies van broederschap… Vooral in Europa is het individualisme erg sterk en onderlinge relaties zijn zwak. Dit creëert een probleem, want een persoon kan zich in zijn eentje niet ten volle als mens ontwikkelen. We hebben een gemeenschap nodig, zeg maar een ‘kerk’. En daarvoor wil ik input van jullie hebben. Daarvoor is het misschien nodig om een nieuw leiderschap te stichten, niet van Joden, maar van niet-Joden. Zulke mensen willen we graag opleiden, bijvoorbeeld door de stichting van seminars in Jeruzalem. Daar leren ze de nodige details en kunnen we een brug met hen vormen. En als dit seminar succesvol blijkt, kan het zich evolueren tot een wereldwijd centrum voor niet-Joden. Voor dit project hebben we geïnteresseerde, potentiële leiders nodig. Misschien lopen we hiermee op de zaken vooruit, maar ik denk dat we onze verantwoordelijkheid niet mogen ontlopen.
Vele pogingen zijn ondernomen in de afgelopen eeuw. Een van deze pogingen kwam van rabbijn Elijah Benamozegh, een hele goede rabbijn. Hij werd benaderd door de Franse priester Aimé Pallière (1868-1949). De rabbijn adviseerde hem niet te converteren naar het Jodendom en adviseerde hem een ‘nieuwe’ religie te starten: het noachisme. Dit project mocht niet slagen omdat Pallière de adviezen van de rabbijn niet opvolgde: hij werd Jood noch christen. Hij werd begraven door een priester en een rabbijn in een christelijk graf waar kaddiesj gezegd werd. Maar hiermee was wel een precedent geschapen.
Zionisme
Ik heb belangstelling voor het initiatief van rabbijn Yoel Schwartz om een noachitische rechtbank te starten. Maar toch slaagt hij niet echt. Zo zijn er meer goede initiatieven die telkens onsuccesvol blijken. En de reden is volgens mij omdat de initiatieven niet van de Joodse mensen als staat van Israël komen, de initiatieven zijn niet zionistisch. En daarom denk ik dat Chabad ook geen grote successen heeft geboekt. Het is belangrijk dat dit initiatief onder andere komt van het Rabbinale Hooggerechtshof in Israël en van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het moet een initiatief zijn van het volk van Israël, niet slechts van de religie van Israël.
Waarom de samenwerking tussen noachieten en Joden soms moeizaam verloopt? Omdat Joden in diaspora van nature in zichzelf gekeerd zijn. Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) schreef dat pas wanneer de Joden een eigen staat hebben, zij kunnen spreken zonder angst. En pas dan zou hij kunnen leren wat de Joden werkelijk te zeggen hebben.
Joden zijn wel eens geneigd om wereldwijde problemen te negeren en dat is schadelijk voor henzelf, want hun originele opdracht betreft de hele mensheid.
Moeten noachieten solidair zijn met de staat van Israël? Ja. De staat van Israël is de staat van de Joden. De Joden zijn het kanaal voor de transmissie van de openbaring.
Halachisch instituut
Er zijn grote vragen die opdoemen in de halacha. Wat definieert een persoon als noachiet? Welke wetten moet hij respecteren? En welke wetten mag hij toevoegen aan zijn leven? Welke gebeden mag hij zeggen? Wat is zijn bijdrage aan zijn gemeenschap, enz. Er zijn de laatste tijd veel boeken geschreven over deze vragen, maar ik geloof niet dat er een definitieve halacha is gevormd omtrent deze zaken. Daarom denk ik dat het belangrijk is om een instituut te stichten dat dit soort vragen kan beantwoorden.
Officiële verklaring
Naar mijn eigen interpretatie van Maimonides zijn er vele schakeringen tussen puur heidendom en puur Jodendom en is er een fundamenteel principe dat naochieten een officiële verklaring af moeten leggen voor een beet dien om de zeven wetten te accepteren als mitswot (opdrachten), aldus mijn pesoonlijke mening. Hierna kan een noachiet extra geboden op zich nemen ter verrijking van het individu, de gemeenschap of de natie. Ik ben benieuwd wat jullie hiervan vinden.
Baba Kama 38a – Zeven wetten waren gegeven, maar toen God zag dat de naties ze niet wilden houden, werden de wetten ingetrokken. De Talmoed vraagt: dat is toch een prijs voor de zondaar? Antwoord: ze zijn niet echt afgeschaft, maar ze zijn geen mitswot meer, dus ontvangen zij ook niet meer de beloning die bij een mitswa hoort. De poskiem zeggen: om de zeven wetten weer te verheffen tot mitswot, moeten ze opnieuw geaccepteerd worden. Waarom dan toch nog straf bij overtreding? De wetten zijn geaccepteerd, niet als mitswot, maar als moraliteit.
Geer tosjab
Rambam (in Hilchot Melachiem 8:11) maakt een onderscheid tussen chassidee oemot haolam (rechtvaardigen van de naties van de aarde) en chochmee oemot haolam (wijzen van de naties van de aarde). Een interpretatie van rabbijn Kook (1865-1935): beiden hebben deel aan de komende wereld. Rambam zegt: een chassied is ook een geer tosjab (bijwonende vreemdeling). Een chacham begrijpt door zijn eigen verstand de waarde van de zeven wetten, dus niet via de Joden. Hij heeft deel aan de komende wereld maar is geen geer tosjab. Want voor de cohesie van de maatschappij in Israël is het belangrijk dat de autoriteit en afkomst van de Tora geaccepteerd wordt. Een geer tosjab is iemand die geaccepteerd wordt in het land van Israël als vriend van de Joden. Hij mag deelnemen aan de Joodse maatschappij. Een geer tosjab hoeft niet in Israël te leven maar heeft daar wel het recht toe. Iemand die in Nederland woont, kan dus ook een geer tosjab zijn.