We zouden er zomaar overheen lezen, maar in het Nieuwe Testament is er eigenlijk iets heel vreemds aan de hand…
Daar stond iemand met een verschrompelde hand. Omdat ze Jesjoea (Jezus) wilden aanklagen, vroegen ze: ‘Is het toegestaan op sjabbat te genezen?’ Hij antwoordde: ‘Stel dat u een schaap hebt en dat valt op sjabbat in een kuil, wie van u zou het niet vastgrijpen en het er weer uit halen? En is een mens niet veel meer waard dan een schaap? Daaruit volgt dat we op sjabbat goed mogen doen.’
Matteüs 12:10-12
Volgens Jesjoea is het toegestaan om een schaap vast te grijpen op sjabbat als het in een kuil is gevallen. Dat impliceert dat dit volgens hem niet toegestaan is als het schaap niet in een kuil zou liggen. Waar haalt Jesjoeja dit verbod vandaan, want dat staat toch niet in de Tora? Hoe kan hij hierop dan een conclusie baseren?
Dat verbod staat inderdaad niet in de Tora, maar in de Tora staat wel:
Doe precies wat zij u voorschrijven en volg de aanwijzingen die u van hen krijgt nauwkeurig op.
Debariem (Deuteronomium) 17:10
Dit gaat over ‘de Levitische priesters en de rechters die daar op dat moment zetelen’ (vers 9). Wie waren deze rechters in Jesjoea’s tijd?
Daarna richtte Jesjoea zich tot de menigte en tot zijn leerlingen en zei: ‘De schriftgeleerden en de farizeeën hebben plaatsgenomen op de stoel van Mosjee (Mozes). Houd je dus aan alles wat ze jullie zeggen en handel daarnaar.’
Matteüs 23:1-3
Onder hun toezien is later de Talmoed geschreven, en daarin vinden we inderdaad het verbod op het tillen van dieren tijdens sjabbat, namelijk in Sjabbat 128b.
In de tijd van Ezra en Nechemja hadden deze rechters namelijk bepaald dat het verboden was om op sjabbat dieren te dragen, ze werden moektsee verklaard. Moektsee (letterlijk ‘afgezonderd’) zijn alle voorwerpen die men op sjabbat niet mag verplaatsen. De rechters stelden dit soort wetten in als een ‘omheining’ rondom de Bijbelse geboden. Het is echter ook een Bijbels gebod om het lijden van dieren te verlichten, en een rabbijnse instelling mag nooit een Bijbels gebod tenietdoen. Vandaar dat wij het volgende lezen in de Talmoed.
Rab Jehoeda zei in Rabs naam: ‘Als een dier in een kuil valt, dan brengt men kussens en beddengoed en plaatst deze onder het dier, zodat het eruit kan klimmen.’
Talmoed Sjabbat 128B
Jesjoea baseert zijn argumentatie dus niet op de schriftelijke Tora, maar op wat de rechtbank in de tijd van Nechemja besloten had en wat later opgetekend zou worden in de Talmoed, als een deel van de mondelinge Tora. Instellingen van mensen dus, zou je zeggen. Mosjee had echter geboden om naar deze latere rechtbanken te luisteren (Debariem 17:10) en Jesjoea bevestigde dat gebod (Matteüs 23:1-3).
Zo zijn er nog talloze voorbeelden te vinden van de mondelinge Tora in het Nieuwe Testament. Wat is bijvoorbeeld een sjabbatsreis afstand? Dat vinden we alleen terug in de Talmoed, niet in de Bijbel.
Daarop keerden de apostelen van de Olijfberg terug naar Jeroesjalajim. Deze berg ligt vlak bij de stad, op een sjabbatsreis afstand.
Handelingen 1:12
Het Nieuwe Testament is zonder de Talmoed eigenlijk niet goed te begrijpen. De eerste christenen zagen de mondelinge Tora dan ook als authentiek en gezaghebbend. De kerk heeft, om zich af te zetten tegen de Joden, later de mondelinge Tora afgewezen en daarmee Jezus’ woorden in de wind geslagen: ‘De schriftgeleerden en de farizeeën hebben plaatsgenomen op de stoel van Mosjee. Houd je dus aan alles wat ze jullie zeggen en handel daarnaar.’
Wil je voor jezelf bepalen of deze verwerping van de mondelinge Tora door de kerk wel terecht was, dan kan ik onderstaande boeken van harte aanbevelen. Deze boeken bieden je een goed inzicht in het ontstaan van de mondelinge Tora, in haar overlevering en ontwikkeling en in de bewijzen voor haar betrouwbaarheid. En heb je nog vragen, dan ben je natuurlijk welkom in ons beet midrasj (leerhuis) Ohel Abraham in Rotterdam.
Maimonides’ Introduction to the Talmud
This award-winning English translation of Maimonides’ indispensable work has become a classic. In this superb introduction to the Talmud, Maimonides explains the origins, aims, methodology, and spirit of the Talmud and delineates all the Rabbinic sages of the period. Includes the complete Hebrew text of Maimonides’ Introduction.
Onderstaand boek is te koop op zondag 19 april 2015, tijdens een boekpresentatie door de auteur zelf.
Oral Torah from Sinai
Rabbijn Michael Bar-Ron
De schrijver van dit werk, mori (‘rabbijn’) Michael Bar-Ron beargumenteert in dit werk de authenticiteit van de mondelinge leer van de Tora en de autoriteit van de Talmoedische wijzen. Mede dankzij zijn achtergrond in de antropologie en kennis van de Jemenitisch-joodse traditie is hij in staat om rabbinale argumenten op fascinerende wijze tot leven te brengen.
