Inhoud
Joodse spijswetten
Zoals de meesten wel weten zijn de joodse spijswetten (kasjroet) behoorlijk uitgebreid. Volgens de joodse spijswetten mag bijvoorbeeld alleen vlees van specifieke, koosjere dieren gegeten worden, mits het op de juiste, koosjere wijze geslacht is.
Whopper
Wat sommigen dan ook weten is dat vlees en zuivel niet gezamenlijk mogen worden gegeten. De whopper van de Burger King, Lijnbaan 110 in Rotterdam, gaat hem dus niet worden volgens het Tora-dieet…
…een nieuw fenomeen binnen het Tora-dieet (kasjroet).
Technologische uitvinding
Maar er is nu een nieuwe technologische uitvinding die misschien wel gaat zorgen voor een nieuw fenomeen binnen het Tora-dieet. Er bestaat nu namelijk zoiets als ‘kweekvlees’.
‘Kweekvlees’
Een Nederlandse wetenschapper is erin geslaagd om een stamcel uit een levend dier te halen en in een petrischaaltje weefsel te laten groeien totdat er een substantie geweekt is dat we herkennen als ‘vlees’, oftewel ‘kweekvlees’.
Halachische status?
De vraag is nu wat de status van ‘kweekvlees’ is volgens de halacha (joodse wetgeving). Moet de stamcel van een koosjer dier komen? Moet dat koosjere dier dan ook koosjer geslacht zijn? Is het afnemen van een stamcel bij een levend dier sowieso geoorloofd? Misschien is dit het afrukken van een ledemaat? En kan ‘kweekvlees’ misschien wel als ‘parwa’ beschouwd worden, noch vlees, noch zuivel?
אַךְ-בָּשָׂר, בְּנַפְשׁוֹ דָמוֹ לֹא תֹאכֵלוּ
Bereshit 9:4
‘Ledemaat’ van een levend dier?
In het jodendom is er verbod op consumptie van wat heet eber mien ha’chai, een ‘ledemaat’ van een levend dier. Volgens de Tora is dit een opdracht voor heel de mensheid, want in Beresjiet 9:4 zien we dat Hasjeem tegen Noach zei: ‘Maar vlees, samen met zijn ziel, zijn bloed, zul je niet eten.’
Is een stamcel een ‘ledemaat’?
Maar de Rambam schrijft in zijn Misjnee Tora dat eber mien ha’chai gaat om een ledemaat met vlees, zenuwen en botten (hand, voet, etc.) of een orgaan dat geen bot heeft (tong, lever, etc. ). Een stamcel is geen van beide. Hij schrijft verder ook dat dit verbod alleen opgaat voor koosjere dieren en dus bijvoorbeeld niet voor een varken.
Zichtbaar effect?
Een ander mogelijk argument tegen de kasjroet is misschien nog dat een stamcel te beschouwen is als een dabar hamaämid, een ingrediënt dat ervoor zorgt dat een product zijn vorm krijgt. Het klassieke voorbeeld is dierlijk stremsel bij kaas. Hoewel de hoeveelheid dierlijk stremsel in verhouding tot de kaas niet significant is, is dit soort kaas toch verboden omdat het voor de uiteindelijke vorm van het product (kaas) beslissend is.
Maar in dit geval is de stamcel geen ingrediënt dat deel uitmaakt van het uiteindelijke product (‘kweekvlees’), maar de stamcel verandert in nieuwe cellen dat we ‘kweekvlees’ noemen.
Is een stamcel ‘vlees’?
Een fundamentelere vraag is of een stamcel beschouwd kan worden als ‘vlees’. Want er is ook een verbod op basar mien ha’chai, zoals geschreven staat in de Talmoed.
Maar dit lijkt niet op te gaan voor de stamcel, omdat wij het niet kunnen verplaatsen of afnemen als wat wij vlees noemen. Er zijn al meerdere experts die daarom ook stellen dat ‘kweekvlees’ noch vlees noch zuivel is, oftewel parwe. Er zou dan een plakje koosjere kaas op mogen…
Koosjere cheeseburger?
Vandaar dat het erop lijkt dat het nieuwe product, een nieuw halachisch fenomeen, de koosjere cheeseburger gaat opleveren. A dream come true? 🙂
Whoppa!
Ze moeten nog wel wat doen aan de prijs, want een koosjere cheeseburger, zou nu nog dik 240.000 euro kosten…!&*?!
