In onze egalitaire samenleving worden machtsrelaties zoveel mogelijk genivelleerd, zoals HaSjeem dat ook in zijn Tora onderwees. HaSjeem wil geen farao met een priesterklasse die zichzelf als goddelijk laat vereren en de massa van mensen uitbuit voor eigen ego en piramides.
Een neveneffect van de nivellering van hiërarchie is echter dat de hoffelijkheden die we vroeger vanzelfsprekend gaven aan ouderen, minder gebruikelijk zijn geworden. Terwijl het best mogelijk is om ouderen te respecteren zonder ze automatisch gelijk te geven in een debat vanwege hun leeftijd.
Ook dit geven van respect aan ouderen is volgens HaSjeem een ‘must’:
מִפְּנֵי שֵׂיבָה תָּקוּם, וְהָדַרְתָּ פְּנֵי זָקֵן; וְיָרֵאתָ מֵּאֱלֹהֶיךָ, אֲנִי יְהוָה.
Jullie moeten oude mensen met respect behandelen. Jullie moeten ontzag hebben voor jullie God. Ik ben HaSjeem.
Wajikra (Leviticus ) 19:32
Volgens de joodse traditie worden hier met ouderen in eerste instantie de wijzen bedoeld, oftewel de Tora-geleerden. Elke Tora-geleerde verdient ons respect, ongeacht of hij onze leraar is:
כל תלמיד חכמים–מצוה להדרו, ואף על פי שאינו רבו: שנאמר “מפני שיבה תקום, והדרת פני זקן” (ויקרא יט,לב), זה שקנה חכמה. ומאימתיי חייבין לעמוד מפני החכם–משיקרב ממנו בארבע אמות, עד שיעבור מכנגד פניו.
Misjnee Tora, Sefer Mada, Hilchot Talmoed Tora 6:1
Maar de Joodse wet voegt daaraan toe dat elke oudere bij de volkeren onze respect verdient. Een gebruikelijke respectbetuiging is bijvoorbeeld opstaan als begroeting:
י [ט] מי שהוא זקן מופלג בזקנה–אף על פי שאינו חכם, עומדין לפניו; ואפילו החכם שהוא ילד, עומד בפני הזקן המופלג בזקנה, ואינו חייב לעמוד מלוא קומתו, אלא כדי להדרו. ואפילו זקן גוי, מהדרין אותו בדברים ונותנין לו יד לסומכו–שנאמר “מפני שיבה תקום” (ויקרא יט,לב), כל שיבה במשמע.
We kunnen het oneens zijn met een ‘oudere’ in een debat, maar blijven hoffelijk en de levensjaren respecteren. Opstaan in de trein of tram, voor laten gaan in een rij, het zijn slechts kleine voorbeelden hoe we dit van dag tot dag kunnen naleven. En besef, met de hulp van de Eeuwige zijn wij allemaal eens op de leeftijd van ‘witte haren’.