Het is voor individuen en groepen mensen geen onbekende ervaring om te belanden in een spiraal van ruzie en conflict. Zodra je dus het gevoel hebt dat de ander je tekort doet, moet je juist bereid zijn om te geven en niet de neiging volgen de ander te beschadigen. Een vuistregel volgens onderzoek is dat je vijf keer iets positiefs moet doen voor iemand, voordat die persoon die ene keer dat iets niet positief gebeurt, kan vergeven en vergeten.
De al te menselijke neiging is om bij een negatieve ervaring met een ander nog wel te geven maar dan met tegenzin, of niet meer te willen geven. Maar het is deze menselijke neiging tot het koesteren van wrok en nemen van wraak dat ons in een destructieve spiraal kan trekken.
Vandaar dan ook dat HaSjeem van ons vraagt om geen wraak te nemen of wrok te koesteren:
לֹֽא־תִקֹּ֤ם וְלֹֽא־תִטֹּר֙ אֶת־בְּנֵ֣י עַמֶּ֔ךָ וְאָֽהַבְתָּ֥ לְרֵעֲךָ֖ כָּמ֑וֹךָ אֲנִ֖י יְהוָֽה׃
Je zult geen wraak nemen of wrok koesteren tegen je volksgenoten. Houd van je broeder zoals van jezelf: Ik ben de Eeuwige.
– Wajikra 19:18
Maimonides (1135-1205) licht dat verder toe in zijn Misjnee Tora, sefer Madda, hilchot deöt, hoofdstuk 7, halachot 7 en 8. Ik zal het in eigen woorden weergeven. Wraak nemen is het een ander iets niet geven omdat die persoon je in het verleden tekort gedaan heeft. Wrok koesteren is een ander wel iets geven maar wel laten weten aan die persoon dat hij dat eigenlijk niet verdient.
Volgens Maimonides is het koesteren van wrok gevaarlijk omdat dit kan leiden tot het nemen van wraak. Vandaar dat de Tora wrok koesteren niet toestaat en van ons vraagt om het ongenoegen te vergeten en achter ons te laten. Alleen dan kunnen we een stabiele, veilige omgeving creëren om samen vreedzaam te leven, met alle verschillen die er in deze goede, mooie wereld zijn.
Bedenk maar hoe onze sociale omgevingen eruit zouden zien als iedereen alle negatieve ervaringen met iedereen zou onthouden en daarnaar zou handelen… Vreselijk toch? Blijf daarom vergeten en vergeven, draag bij aan sjalom in de wereld!
